Betrokken partijen

Pesten is een complex probleem, waarbij vier verschillende partijen betrokken zijn. Een pestklimaat kan alleen maar tot stand komen als één of meerdere van die partijen hun plaats in de groep niet, of op een verkeerde manier, innemen. Deze vier partijen zijn: de zondebok, de pestkop, de groep en het gezag.

De zondebok

Hoe angstig is de zondebok? Maakt deze angst hem tot een dankbaar slachtoffer? Hoe reageert hij op de pesterijen? Laat hij lijdzaam begaan, trekt hij zich terug in zichzelf, is hij onverschillig of reageert hij met agressie? Welke manieren gebruikt hij om zich te verdedigen, en hoe efficiënt zijn ze? Zijn ze ook aanvaardbaar?

De pestkop

Staat hij alleen, of is hij omringd door een stel ‘handlangers’ die hij op verschillende manieren kan inzetten. Is er een groepje dat pest? Of een gezag figuur? Hoeveel populariteit geniet hij binnen de groep? Wat zijn de ‘technieken’ die bij het pesten gebruikt worden? Zit de pestkop zelf gevangen in een aanwijsbare problematiek? Moeilijke thuissituatie? Moeilijkheden binnen de groep? Werd (wordt?) hij zelf gepest? Zendt hij signalen uit waardoor hij zelf om hulp vraagt?

De groep

Worden er meer gepest door dezelfde pestkop? Is de groep op de hoogte van wat er gaande is? Staat de zondebok er alleen voor? Neemt de groep (of een deel ervan) actief deel aan de pesterijen, of houden de anderen zich gewoon afzijdig? Neemt iemand het actief voor de zondebok op? Bestaat een deel van de groep uit ‘handlangers’? Hoe brengt de pestkop deze handlangers er toe om de ‘vuile karweitjes’ voor hem op te knappen? Wordt de groep zelf ook gekenmerkt door angst voor de pestkop, of koestert ze veeleer sympathie voor hem?

Het gezag

Worden er enerzijds duidelijk lijnen aangegeven van wat kan en niet kan, maar is er anderzijds ook openheid om te luisteren naar en te praten? Welke zijn de modellen voor conflictoplossing die aangeleerd zijn? Is het gezag op de hoogte van de pesterijen? Worden er grenzen gesteld? Wordt het aanvaard door de groep? Of door een deel ervan? Welk deel? Wat is de relatie van de zondebok met het gezag? Is er enige kans dat de pestkop correctie zal aanvaarden? Wordt deze correctie gegeven? Door wie?

Pesten een groepsgebeuren

Omdat de hele groep betrokken partij is bij een pestproblematiek, is het belangrijk om ook de hele groep bij het zoeken naar een oplossing te betrekken. Een concreet actieprogramma is er op gericht om op korte termijn het pesten onmiddellijk te stoppen, ondersteuning te bieden aan het slachtoffer en de afspraken uit een eerder gemaakte gedragscode op te volgen.
De kernpunten van het actieprogramma kunnen vertaald worden in drie doelen: sensibiliseren (het verhogen van de betrokkenheid door het verstrekken van informatie), signaleren en interveniëren (voorkomen van, of ingrijpen bij pesten samen met de nodige afspraken daaromtrent). Een herstelgesprek moet worden gevoerd met de pestkop en heeft tot doel om de afspraken uit de gedragscode toe te passen en het herstel te concretiseren. Een ondersteunend gesprek moet worden gevoerd met het slachtoffer.