Een één vlees wereldbeeld cultiveren

Auteur: Roland Eskinazi
Bron: www.metamorfosemagazine.org

Lees: Markus 10:1-12

Inleiding
In de tijd van mijn vader en moeder hoorde je zelden het woord echtscheiding, zelfs niet onder mensen die geen christen waren. Het was er wel, maar er was een gevoel van schaamte. Dat lijkt helemaal verloren te zijn gegaan. Tegenwoordig is er haast geen familie meer die geraakt werd door de pijn van echtscheiding. Echtscheiding is een pijn die heel diep gaat. Eurostat meldt dat in 2015 2,2 miljoen huwelijken gesloten werden en 946.000 echtscheidingen. Het gezin is een veranderend concept geworden. Het is niet gemakkelijk een definitie te vinden en er zijn verschillende wettelijke alternatieven, zoals geregistreerd partnerschap. De wetgeving evolueert naar meer rechten voor samenwonenden en paren van hetzelfde geslacht.

Ik ga niet in op rechten, die iedereen moet hebben, maar ik wil ingaan op het kruis van de Heere Jezus. Er zijn andere invalshoeken om dit te benaderen. Het is bijvoorbeeld de waarschuwing en de bemoediging dat het huwelijk heilig is. Samenwonen is zonde. Probeer dat niet te rechtvaardigen en gehoorzaam de Bijbel op een ernstige wijze. Indien je Jezus liefhebt, gehoorzaam je Zijn geboden. Ik zou ook Gods barmhartigheid kunnen benadrukken. Hij is bewogen met kwetsbare mensen, met weduwen en kinderen. Waarom zou hij ook niet bewogen zijn met hen die door de pijn van echtscheiding gaan? In dit artikel kan ik niet alle invalshoeken behandelen. Ik wil wel dat je leest met het oog op wat God denkt en niet om te weten of ik denk of je huwelijk aanvaardbaar was en of het hertrouwen van je ouders OK was. Lees het niet met deze benadering. Probeer het hart en de boodschap van God te begrijpen.

Wanneer ik mag voorgaan in een huwelijksdienst vraag ik het paar elkaar de hand te geven en ik leg mijn hand op hun handen en ik zeg: “Wat God heeft samengevoegd scheidde de mens niet.” Niet de bedienaar van de eredienst, maar God brengt samen.

Wat is scheiding? Waarom haat God echtscheiding? En als het gebeurt, wat dan? Lees Markus 10:1-12 vanuit een ‘één-vlees-wereldbeeld’, in een wereld die neerkijkt op dit huwelijk. Zoek naar een hogere visie voor het huwelijk. Wees meer vastberaden om het soort minnaar te zijn dat God wil dat je bent. Dan ben je er in geslaagd de Heilige Geest te horen.

Principe 1: Begin altijd bij God
Soms naderen we tot God terwijl we onze gedachten reeds hebben opgemaakt. Dat is de scène waarin de farizeeërs zich bevinden in Markus 10. Jezus en zijn discipelen naderen Jeruzalem. De menigte neemt, zolang Jezus zegt wat ze wensen te horen, in aantal toe. Ze neemt af naarmate Hij verder gaat. Jezus nadert tot de harde kern van de oppositie. De farizeeërs komen niet omdat ze over God nadenken. Ze komen niet omdat ze zich verheugen in Gods goede plan voor het huwelijk. Ze komen om Hem te testen met de vraag van één miljoen: “Is het een man geoorloofd zijn vrouw te verstoten?”
Ze denken dat ze handig zijn. Indien Jezus neen zegt, herinner je dan Herodes Antipas, die Johannes de doper had gevangengenomen en hem executeerde omdat Johannes geen blad voor de mond nam over het overspel van Herodes met de vrouw van zijn stiefbroer. Dan zou Herodes Jezus executeren.

Maar als Hij ja zegt, dan kan Hij niet van God komen, want is God werkelijk voor echtscheiding? Iedereen in het judaïsme aanvaarde de mogelijkheid van echtscheiding. De farizeeërs verwachtten dat Jezus strakker zal zijn, misschien gebaseerd op Zijn onderwijs in de Bergrede: “Er is ook gezegd: Wie zijn vrouw verstoot, moet haar een echtscheidingsbrief geven. Maar Ik zeg u dat wie zijn vrouw verstoot om een andere reden dan hoererij, maakt dat zij overspel pleegt; en wie met de verstotene trouwt, pleegt ook overspel” (Matth. 5:31-32).

Jezus argumenteert niet vanuit een concrete situatie. Het is een val om vanuit een situatie te argumenteren. Hij begint met het begin. Het ABC van het huwelijk is zeer ter zake. We leven in een tijd dat het woord ‘huwelijk’ behandeld wordt zoals bijvoorbeeld het woord ‘football’. Wanneer ik ‘football’ zeg, heeft dat in België of in de Verenigde Staten een verschillende betekenis. De ene gaat over een bal met twee goals met netten, de ander gaat over een gekke bal met puntige netten. Dat is wat met ‘huwelijk’ gebeurt. Hoe we huwelijk definiëren in onze cultuur bepaalt niet alleen hoe mensen hun leven leven, maar ook de keuzes die ze maken.

Over de eeuwen heen hebben vele beschavingen, over alle culturen heen, het huwelijk gedefinieerd als de exclusieve permanente eenheid van één man en één vrouw. En indien er echtscheiding is, wat Jezus ook erkent, is dat niet omdat God van echtscheiding houdt. Dat moet voor ieder die de Schrift leest helder zijn. Wanneer God echtscheiding toelaat is dat omdat onze harten zondig zijn. Dat is waarom we wetten hebben. Ravi Zacharias zegt: “De reden waarom we 1.700 bladzijden in onze wetboeken hebben is omdat we niet in staat zijn 10 regels te volgen op een stenen tablet.”

Echtscheiding is niet Gods plan. In het begin schiep God man en vrouw. Dat betekent dat geslacht niet is wat je denkt dat je bent, maar hoe God je heeft bedoeld. Man en vrouw zullen daarom vader en moeder verlaten en die twee zullen één vlees worden.

Over de jaren heen zijn jonge mensen naar mij toe gekomen met de vraag of het oké is om met een ongelovige verkering te hebben en anderen met of het oké is om te scheiden. In hun gedachten ging het om wat God zou toelaten om te kunnen doen: “Waarom kan ik de uitzondering niet zijn?” Dat is niet juiste manier om er over na te denken.

Zien we hierin als ouders ons voorbeeld en onze verantwoordelijkheid tegenover onze kinderen en de volgende generatie? Niet omdat we perfect zijn, want dat zijn we niet. Daarom hebben we het kruis nodig. Hoe kom ik van zonde vrij? Niemand van ons is zonder schaamte. Kijkt niet naar mensen die gescheiden zijn. Je hebt zelf het kruis van Jezus nodig om vandaaruit met elkaar om te gaan in het huwelijk.

Mythe 1: echtscheiding is de enige uitweg
Soms is echtscheiding een optie, maar het is niet de enige uitweg. Het hangt er van af naar wie we luisteren. In 1994 had Time magazine een artikel getiteld: “onze bedriegende harten, geschreven door een psycholoog”.¹ Zij wilde duidelijk maken dat wanneer we bedriegen, wanneer mensen verschillende partners hebben, dit geen morele reden maar een biologische reden heeft, omdat we zo gemaakt zijn. Zij zegt dat evolutionaire psychologen een nieuw beeld schetsen van de menselijke natuur, met nieuwe details over emoties en gedachten die naar het huwelijk trekken en het weer wegduwen. Ze beweren dat in de genen zit. Maar Jezus zegt om terug te keren naar het begin. Begin altijd met God.

Principe 2: Haat altijd de zonde en niet elke echtscheiding
Houdt God van het verbreken van beloften? Indien Hij dat zou doen, zou dat onvolmaaktheid in Zijn karakter betekenen. Wanneer ik God niet kan vertrouwen dat Hij trouw is aan mij, ondanks wie ik ben, wat dan met mijn redding en mijn toekomst? En wat met Zijn Woord dat zegt dat Hij mij nooit verlaat?

Elke echtscheiding is het product van zonde. Maar is elke echtscheiding zondig? Het is omwille van de hardheid van de harten dat Mozes de echtscheidingswet gaf. In de tijd van Mozes was een vrouw benadeeld. Een man kon haar het huis uitzetten. Indien haar ouders overleden waren kon zij nergens naartoe. Stel dat zij dan een man ontmoet en hertrouwt, dan zou zij zonder scheidbrief vanwege haar man voor de rest van haar leven als overspeelster bestempeld kunnen worden.

Deuteronomium 24:1-4 lijkt te zeggen dat er in echtscheiding soms een onschuldige partij is. Een vrouw kon trouw zijn, maar haar man behandelt haar misschien slecht. Indien hij haar wegstuurt, moet hij een brief schrijven. Die heeft als gevolg dat ze na haar vertrek niet alleen vrij is van hem, maar ook vrij is voor geluk. Haar scheiding is voor haar geen zonde.

Wat gebeurt er wanneer Jozef ontdekt dat Maria zwanger is? Omdat hij rechtvaardig is – wat trouw aan de wet betekent – wou hij doen wat normaal en aanvaardbaar is. Omdat hij rechtvaardig was, dacht hij erover na in stilte van haar te scheiden. Ondertrouwd zijn was in die tijd meer dan verkering. Het was wettelijk bindend. In die context was Jozef rechtvaardig in het scheiden van Maria. Dat Hij van haar wegging was niet verkeerd.

Mythe 2: het enige wat de Bijbel over echtscheiding zegt is dat het niet mag
Ik geloof dat God tegen de pijn en de zonde van echtscheiding is, maar ik zie ook dat God Zich niet tegen elke echtscheiding verzet.

Zij die al jaren met één partner getrouwd zijn, lopen het risico met minachting neer te kijken op hen die gescheiden of hertrouwd zijn. Luister naar een gescheiden vrouw, Laura Petherbridge: ”7 april 1984 was de ergste dag van mijn leven. Het was de dag dat mijn huwelijk stierf. Mijn man had een affaire en wilde niet langer getrouwd blijven. Geen enkele hoeveelheid van huilen, smeken, beloven of counseling kon hem van gedachten doen veranderen. Na 34 jaar in een bediening voor herstel na echtscheiding, ontdekte ik dat de mannen en vrouwen die niet wilden scheiden vaak degenen zijn die wettelijke stappen zetten. Waarom? Omdat de schuldige de schuld niet wil die er bij de echtscheiding komt kijken. Dus zal die vaak geld of ondersteuning voor de kinderen achterhouden of bezoek beperken om de ander tot wettelijke stappen te dwingen. Daardoor kunnen ze zeggen en andere manipuleren met: “Ik heb de scheiding niet aangevraagd, mijn ex heeft dat gedaan.””²

Dit heeft gevolgen voor ons als gemeentefamilie. Er iets grondig mis wanneer we elke echtscheiding op dezelfde manier beoordelen. Ik zeg niet dat we onze kop in het zand moeten steken, maar indien je gescheiden bent, denk je waarschijnlijk dat mensen naar jou kijken en het aan jou kunnen zien dat je gescheiden bent, alsof er een G op je voorhoofd staat. In gedachten hoor je: “Je bent een verliezer. Je faalt en je verdient het om alleen te zijn. Je leven is voorbij. Niemand zal ooit nog van je houden.” Hoe kom ik van zondevrij? Leidt mij naar het kruis van Jezus! Alles kan vergeven worden. Het evangelie labelt je niet. Daarom ontdekken we in Jezus een vrijheid en een liefde die zelfs de meest trouwe partner ons niet kan geven.

Principe 3: Wees altijd barmhartig en niet ongevoelig
Jezus had het onderwerp van echtscheiding gewoon kunnen laten. Dan hadden we ons afgevraagd of er zoiets is als toegelaten echtscheiding. En indien dat het geval is, wat dan met hertrouwen? Nadat Hij de farizeeërs achterlaat en thuis komt, willen zijn discipelen meer weten. Dit is het vers dat discussie veroorzaakt: “En Hij zei tegen hen: Wie zijn vrouw verstoot en met een andere trouwt, pleegt overspel tegen haar” (Mark. 10:11).

Wanneer je de Evangeliën kent weet je dat Markus en Lukas dingen weglaten die Mattheüs wel noemt. In Mattheüs 19:9 zegt Jezus: “Maar Ik zeg u: Wie zijn vrouw verstoot anders dan om hoererij en met een ander trouwt, die pleegt overspel, en wie met de verstotene trouwt, pleegt ook overspel.” Let op ‘anders dan om hoererij’. Huwelijksontrouw breekt de seksuele band. Ik weet niet waarom Markus dit niet vermeldt. Ik denk dat het niet nodig was om het te zeggen omdat iedereen dat wist. Wanneer je mij een bezoek brengt in mijn appartement, dan zie je twee dingen: een mat voor de deur en een mat achter de deur. Ik zeg niet telkens je mij bezoekt de modder van je schoenen te vegen. Je weet waarom die mat daar ligt. Ik denk dat dit het verklaart.

Wat waren in de tijd van Jezus de gronden voor echtscheiding, die te maken hadden met ‘iets ongepast’? Over Deuteronomium 24 waren er in het rabbijns onderwijs drie tradities of versies. De eerste versie is die van hen die de strikte rabbi Shammai volgden. Hij zegt dat het oké is om te scheiden, maar uitsluitend wanneer je huwelijksband geschonden was door seksuele relaties met een andere persoon. De tweede, meer liberale, rabbi Hillel ging zover om te zeggen dat indien je vrouw te veel zout in de soep deed of het gerecht aanbrandde hij kon zeggen dat zijn vrouw onrein voor hem was en ze haar koffers moest pakken. De derde versie, van rabbi Akiba, leerde dat je zelfs wanneer je er zin in had van je vrouw kon scheiden. Akiba en Hillel promoten het kwaad dat Deuteronomium 24 wou vermijden.

Wanneer ik naar het geheel van de Bijbel kijk, dan denk ik niet dat echtscheiding de beste optie is, maar ook dat wanneer je kiest het huwelijk te beëindigen omwille van overspel, God je niet zal veroordelen. 1 Korinthiërs 7:15 is het duidelijk dat wanneer een gelovige een ongelovige partner heeft, en je je best hebt gedaan om er bij te blijven, maar de ongelovige partner zegt: “Ik wil vertrekken,” de Bijbel zegt het zo te laten zijn. Hoe kan je in zo’n omstandigheden gebonden blijven en nooit meer de vreugde van het huwelijk ervaren?

Jezus zegt dat er momenten zijn dat echtscheiding kan voorkomen. De Bijbel zegt dat het huwelijk zou kunnen eindigen omwille van overspel en verlating. Kan hertrouwen dan altijd overspel zijn? Denk aan Johannes 4, waar Jezus spreekt tot de vrouw bij de put. Hij weet alles over haar leven. Hij weet dat ze levend water nodig heeft. Hij probeert haar te bereiken door over het huwelijk te spreken en vraagt dat ze haar man roept. Ze zegt dat ze geen man heeft. Jezus maakt hier een onderscheid: op dit moment heeft ze geen man, want ze leeft met iemand samen. Ze heeft vijf mannen gehad. Hij heeft het niet over vijf minnaars. Hij zag het onderscheid tussen in een relatie samenwonen en de één-vlees-relatie met die vijf echtgenoten.

Ik zeg niet dat God echtscheiding verlangt. Ik zeg ook niet dat indien je door de pijn van echtscheiding ging, het wijs is om onmiddellijk aan hertrouwen te denken. Er zijn veel dingen die je dan moet overwegen. Wat ik wil zeggen is dat in de Joodse wereld hertrouwen een geoorloofde optie was na een geoorloofde echtscheiding.

Mythe 3: echtscheiding is bijna een onvergeeflijke zonde en echtscheiding en hertrouwen zijn zeker niet toegestaan
Wanneer je hertrouwd bent en nadenkt over je leven en de vraag stelt of je de juiste beslissing hebt genomen, weet dan dat er vergeving is. Er is maar één zonde die niet vergeven kan worden. Indien er iets is wat je kunt doen om terug te gaan naar een vroegere echtgenoot en vergeving te vragen, doe dat dan. Zo zal je het evangelie in hun leven spreken. Bedenk terwijl je de toekomst ingaat, dat God de meest verschrikkelijke gebeurtenis kan gebruiken om nu een zegen te zijn voor de persoon waar je nu mee getrouwd bent.

Hoe verder?
Engageer je altijd in het heden, nooit in het verleden. Ik weet dat Jezus dit hier niet zegt, maar het wordt wel verondersteld. Indien Jezus de werkelijkheid van echtscheiding aanvaardt, en de Bijbel spreekt over de mogelijkheid van hertrouwen, waarom denk je dan dat Jezus zo spreekt? Dat is om ons in overeenstemming met Zijn wil te brengen. “Als iemand Mij liefheeft, zal hij Mijn woord in acht nemen” (Joh. 14:23). “Maar Heere, wat indien ik dat niet heb gedaan? Ik wou dat ik het verleden kon veranderen. Ik wou dat ik terug kon gaan.” Voel jij je ooit zo? Ik wel. Wetende wat ik nu weet zou ik dingen anders gedaan hebben. Ik hou van wat C.S. Lewis zegt: “Je kunt niet terug om het begin te veranderen, maar je kunt beginnen waar je bent en het einde veranderen.”

Indien je single bent of bang bent voor het huwelijk, omdat je in je gezin conflict en echtscheiding hebt gezien, dan zou je kunnen denken: “Ik gaat het uitproberen, samenwonen zoals de cultuur dat doet en dan zien of het oké is om te trouwen.” Of: “Ik denk niet dat ik ga trouwen, want bij mij gaat het ook zo aflopen.” Maar je kunt voor de betere optie gaan. Betrek in je vriendenkring niet alleen singles, maar ook getrouwde stellen die een voorbeeld zijn van hoe in een huwelijk genade altijd aanwezig is. Je kunt geen gelukkig huwelijk hebben zonder genade en vergeving.

En voor hen die getrouwd zijn: blijf getrouwd. Bescherm je huwelijk. Investeer meer in je huwelijk dan in je carrière. Misschien drijf je als echtpaar uit elkaar. Besef dan dat scheiding ontstaat lang voordat je een echtscheiding ondertekend.

Indien je als man denkt dat het voldoende is om fysiek aanwezig te zijn zonder ooit aan je vrouw te vragen hoe ze zich voelt, zonder te weten wat er zich in haar hart afspeelt, vraag dan aan God om je begrip te geven in de intimiteit en de veiligheid die een vrouw nodig heeft. Begin waar je nu bent.

Wanneer je gescheiden bent, voelt het vaak alsof je in de schaduw van je verleden leeft. Besef dan dat onze hoop niet ligt in dat we niet gezondigd hebben of nooit zondigen. Onze hoop is omwille van Jezus. De gemeente is geen groep mensen die het allemaal voor elkaar heeft, tegenover hen die er buiten staan. Neen, we zitten allemaal in dezelfde boot. Een huwelijk is twee onvolmaakte mensen die weigeren elkaar op te geven, omdat ze Gods genade en Zijn vergeving in hun eigen levens begrijpen. De gemeente is dus geen plaats waar we van weg moeten lopen, maar waar we naartoe moeten rennen, niet omdat iedereen het op een rij heeft, maar omdat we altijd samen naar Jezus Christus toelopen.

Begin waar je bent. Aangezien Jezus zichzelf gaf tot in de dood, maakt het niet uit hoe jouw verleden eruit ziet. Zijn genade is meer. Indien je door de pijn van echtscheiding bent gegaan, herinner je dan het kruis. “Die al uw ongerechtigheid vergeeft, Die al uw ziekten geneest” (Ps. 103). Hij geneest deze kwetsuur en duizend andere. En indien je huwelijk uit elkaar is gevallen en je dromen verbrijzeld, bedenk dan dat jezelf overgeven aan de dood van je huwelijk, in zekere zin een beeld van het kruis kan zijn. Niemand dacht dat er uit het kruis iets goeds kon voortkomen. Bedenkt dat, omdat Jezus naar het kruis ging, het ergste dat in jouw leven kon gebeuren, bruikbaar kan zijn voor de glorie van God en voor jouw reinheid en heiliging vandaag.

Eindnoten

Kate Fige, Our Cheating Hearts: Love & Loyalty, Lust & Lies.
www.laurapetherbridge.com