Sleutels om depressie te overwinnen

Auteur: Jef De Vriese
Bron: www.metamorfosemagazine.org

Het geestelijk leven wordt in de Bijbel voorgesteld als een training. Net zoals een atleet door oefening zijn sport leert, kun je door oefening, stap voor stap, door de Bijbelse oplossing voor een probleem consequent toe te passen, in de loop van dagen, weken en maanden, nieuwe levenspatronen aanleren. Als je je binnen enkele weken al beter wilt voelen, begin dan vandaag aan die oefening in de godsvrucht (vlg. 1 Tim. 4:8).

Wellicht heb je hulp, raad en advies nodig van je partner, een vriend(in), de oudsten van de gemeente of een pastorale werker. Er moet ongetwijfeld iemand te vinden zijn die samen met jou een  ‘trainingsprogramma’ kan uitwerken. Hier volgen enkele sleutels. Probeer die niet allemaal tegelijk te gebruiken! Begin met één en bouw langzaam op. Zoek indien mogelijk de steun van een vriend die pastoraal bekwaam is om je te helpen deze sleutels stap voor stap in je leven uit te werken.

Sleutel 1: Zorg voor je lichamelijke gezondheid

Zorg er voor voldoende en met regelmaat te slapen.
Stel voor jezelf elke week een menu op, waarop je de tijden dat je zult eten en de hoeveelheid die je zult eten, vooraf noteert. Houd je aan dit menu en de vooropgestelde uren, zelfs als je geen honger hebt.
Geef je, ondanks een gevoel van vermoeidheid of zinloosheid, aan een bewegingsactiviteit (wandelen, fietsen, zwemen, etc.) en verbeter je lichamelijke conditie.  Lichamelijke inspanning bevordert nadien ontspanning en verbetert de nachtrust.
Neem voldoende vrije tijd en doe activiteiten die je ontspannen. Geef bijvoorbeeld dagelijks aandacht aan één aspect van de schepping (gras, een plant, een bloem, een insect, mensen). Wat vind je er bijzonder aan? Wat vertelt het over God? Hoe kan je daar van genieten en Hem eren?
Vermijd te vluchten in slapen, eten, drinken, etc.

Sleutel 2: Ontwikkel je geestelijk leven

Schrijf God niets ongerijmds toe (Job. 1:22) en herroep eventueel uw verwijten aan Zijn adres (Job. 39:37 e.v.). Zet een stap naar God toe. Maak een lijst van je zonden en tekortkomingen en belijd ze aan God. Dank God dat Hij je zonden vergeeft, zelfs als je dat niet voelt. Aanvaard Zijn vergeving als een vaststaand feit.
Richt vervolgend je aandacht niet op je tekortkomingen, maar op Gods liefde voor jou. Je bent een geliefd kind van de Vader! Roep tot Hem en druk je gedachten en emoties uit door gebruik van bijvoorbeeld psalmen en geestelijke liederen. Zoek intimiteit met Hem en dank Hem voor Zijn Vaderlijke zorg en voor al Zijn beloften.
Herinner jezelf aan de aanwezigheid van God en Zijn soevereiniteit. God werkt aan een doel in je leven en het plan dat Hij heeft bepaald, zal Hij ook uitwerken, ook al maak je soms keuzes die je later betreurt. Stel de almacht van God voorop. Wanneer je je op Hem richt, ben je je meer bewust van Zijn aanwezigheid. Je omstandigheden worden minder acuut wanneer je Zijn grootheid en heiligheid bedenkt. Je mag met je emoties komen zoals ze zijn!
– Is er een ander woord dan “depressie” wat je ervaring goed weergeeft- Is dit een woord dat je in de Bijbel kunt terugvinden- Is er een psalm die weergeeft wat je ervaart?
– Zoek in de Bijbel naar gebeden en gebruik dit in je gebed.
– In onze samenleving leren wij niet meer om te volharden. Wat kunnen wij leren van het lijden- Waarom is lijden voor God belangrijk- (Zie Ps. 119:67,71; 2 Kor. 1:8-10; Hebr. 5:8, 10-12; Jak. 1:3).
– Bid dat je de liefde van Christus beter mag kennen (Ef. 3), dat je meer op Christus mag gaan lijken (Rom. 8:29), zodat je anderen kunt liefhebben, hoe je vandaag kan leven tot de eer van God.

Sleutel 3:  Laat het verleden voor wat het is

Stel jezelf een doel voor ogen (Fil. 3:13-14). Wat wil je nog bereiken in het leven (voor je partner zorgen, de kinderen gelukkig maken, hobby,….)- Wat waren de dingen die je vroeger fijn vond en waarvan je opnieuw wilt leren genieten, ook al lijkt dit onbereikbaar?

Het is al goed als je met één punt uit de volgende rij begint. Als je dat onder de knie hebt, kies je er een ander uit. Vul zelf de lijst aan naarmate je vordert. Zorg er wel voor dat je  ‘supporters’ (partner, kinderen, oudsten,…) op de hoogte zijn van je plannen. Vertel hen je beslissing. Getuig tegen iemand van wat God doet bij elke vooruitgang die je merkt:
– ‘s morgens opstaan om voor mijn man een kopje koffie te maken, zelfs al kruip ik daarna weer in bed
– niet slapen gaan zonder dat de afwas volledig gedaan is
– tegen dat mijn man thuis komt, een jurk aantrekken die hij graag ziet, gewoon om hem een plezier te doen, ook al voel ik mij door die jurk niet beter
– minstens één uur per week aan uw vroegere hobby besteden;
– iets nieuws doen: laat je inschrijven voor een E.H.B.O.-cursus, een naaicursus, probeer een nieuw recept uit, plant nieuwe bloemen in de tuin, doe klusjes die zijn blijven liggen, etc.
– bedenk iets wat je voor een ander kunt doen (taart bakken, e-card sturen, iets maken, etc.); probeer iemand blij te maken (bv. een gordijntje haken voor…, iets doen in de tuin waar uw vrouw al zo lang naar verlangt…)
– engageer je in contact met anderen (sport in groep, buur helpen, vriend bezoeken, etc.), zodat je door je betrokkenheid bij anderen kunt horen;
– schrijf op waarom het voor jou belangrijk is om te leven. Laat dit iemand uit je onmiddellijke omgeving lezen. Memoriseer dit doel.
– etc.
Als je hier aan werkt, kun je na een tijd komen tot een weekschema waarin je tijd bestemt voor: huishouding, man/vrouw, kinderen, vrienden, de gemeente, ontspanning, persoonlijke tijd, studie, werk, etc. Misschien overvalt die opsomming je nu wel, maar dat is niet zo erg. Begin maar met er één punt uit te nemen. Het langzaam opbouwen van activiteiten zal je helpen opnieuw voldoening te ervaren in het leven.

Begin eerst met na te denken over wat je op korte termijn wilt bereiken. Later kan je nagaan hoe ver je volgend jaar wilt zijn, over 5 jaar, over 10 jaar- Welke stappen zijn nodig om dit te bereiken en welke zijn haalbaar om nu aan te werken- Laat je niet ontmoedigen indien dit een onoverzichtelijke opdracht lijkt, maar laat je coachen door iemand die je kent en die je stap voor stap kan ondersteunen. Begin met dingen te doen. Hoe kan je je doelen bereiken- Begin met kleine stapjes waarvan je denkt dat je ze aankunt. God vraagt niet dat je perfect wordt. Hij is blij met de geringste vooruitgang.

Sleutel 4: Vernieuw je denken

– Vervang de zonde van zelfbeklag door lofprijzing. Reken af met negatieve gedachten over jezelf door te denken aan de liefde die God voor je heeft. Maak een lijst van wie je bent in Christus en wat je in Hem hebt ontvangen.
– Maak een lijst van positieve dingen, dingen om dankbaar voor te zijn, manieren waarop God je zegent (besteed daar elke dag 10 minuten aan). Gebruik deze lijst in je gebed. Moedig jezelf aan en om blij, tevreden en dankbaar te zijn, ook onder moeilijke omstandigheden. Natuurlijk kun je gevoelens niet van het ene moment op het andere veranderen. Emoties hebben geen aan en uit knopje, maar het bedenken van dingen waar we dankbaar voor kunnen zijn, ondanks tegenslagen, is voor iedereen mogelijk. Paulus onderwijst dit in zijn brief aan de Filippenzen. Hij roept ons op om niet bezorgd te zijn, maar alles bekend te maken aan God met dankzegging (Fil 4:4-9).
– Spoor jezelf aan om God te loven (“Loof de Here, mijn ziel”, Ps. 103:1). Maak een lijst van Gods beloften. Zoek de Namen van God op en bedenk wat die betekenen voor hoe God in jouw leven wil werken. Bestudeer Gods karakter: liefde, goedheid, trouw….
– Laat je gedachten veranderen door het Woord, gebed, Bijbelstudie, en contact met positieve christenen.
– Lees een Bijbelverhaal. Doe dit dagelijks en schrijf op hoe dit in je leven van toepassing is. Is er iets wat je kunt doen-
– Schrijf het onderwijs en toepassing van de prediking van zondag op. Breng dit in toepassing tijdens de komende week.
– Luister dagelijks naar muziek die naar Christus verwijst.
– Lees goede, christelijke boeken. Ga stap voor stap de principes uit Gods Woord toepassen in je leven. Gebruik als studie daartoe andere onderwerpen die verschenen zijn in deze reeks: hoop, bezorgdheid, schuldgevoelens, etc.
– Mediteer over Bijbelverzen die je aanspreken; leer ze uit het hoofd; plak ze op je koelkast of een andere plaats waar je ze vaak ziet (bv. Jer. 9:23-24).
– Kap onmiddellijk elk gesprek met een negatieve, afbrekende inhoud af en snijdt een opbouwend onderwerp aan. Kijk uit voor klagen en negatief spreken. Roddel is algemeen aanvaard in onze samenleving, maar voor God is er geen excuus. Roddel is zonde. Zonde moet beleden worden, dan is er vergeving. (Spr. 25:9-10; Jac. 4:11-12; 1 Joh. 1:9)
– Leer onderscheiden hoe je gevoelens en interpretaties uit het verleden in de weg kunnen staan om een juiste kijk op de werkelijkheid te behouden, waardoor Satan een kans krijgt om vurige pijlen op jou af te vuren. Leer de geestelijke wapenrusting te hanteren (Ef. 6:11-18) en voer de strijd in je gedachtenleven met actieve gehoorzaamheid aan God (Rom. 12:1-2; Ef. 4:20-23).

Sleutel 5: Betrek anderen in je herstel

Zoekt contact met anderen, ook al voel je daar niet veel voor. Deel je voornemens met je partner en vraag iemand je te bemoedigen. Praat over wat je bezig houdt, zodat je gedachten en gevoelens een plaats krijgen. Ga om met vrienden, collega’s, familie, broeders en zusters in de gemeente, etc., en laat hen weten wat je denkt, wat je voelt en wat je nodig hebt. Schrijf elke dag iets op wat jou opbeurt, en deel dit met een ander. Schrijf een paar manieren op waarop je door iemand werd bemoedigd en laat dit weten door een brief of een kaartje.
Ontvang en geef. Deel je leven met anderen en geef anderen ook de ruimte om hun leven te delen met jou. Vraag hulp en wees attent om ook anderen behulpzaam te zijn. Hanteer gezonde grenzen in je relaties, maar wees actief in het zorgen voor anderen. Ween met de wenenden en wees bij met hen die blij zijn (Rom. 12:15).
Gods geboden voor jou zijn eenvoudig: bemin God boven alles, en heb je naaste lief, zoals jezelf. Liefde verbreekt het individualisme. Liefde bouwt nieuwe relaties en doorbreekt eenzaamheid. Hou je leven niet angstvallig voor jezelf, maar begin stap voor stap anderen te dienen. Maak een lijst van je verantwoordelijkheden en relaties waar je iets in zou kunnen betekenen. Als je je leven geeft voor God en je medemens, zul je het vinden ( Matt. 10:39).

Sleutel 6: Ontdek indien mogelijk wat de oorzaak van uw depressie is

Is het een gebeurtenis? Een opeenstapeling van problemen? Een traumatische ervaring? Rouwverwerking? Veroorzaakt door omstandigheden, mensen, lichamelijke factoren, occulte belasting, jezelf en je reactie? Reactie op tegenslagen? Onbijbelse normen en waarden of verwachtingen van jezelf of anderen? Als je weet wat aan de basis ten grondslag ligt, helpt dit om te begrijpen wat er nu met jou gebeurt en kun je er aan werken om anders tegen de problemen aan te kijken en deze te verwerken. Zoek eventueel professionele pastorale hulp. Is er een lichamelijk probleem, laat je dan medisch goed verzorgen.

Sleutel 7: Vertrouw God

In het geval van Mozes verdeelde God zijn taak over 70 personen; in dat van Elia kwam er een engel om hem te helpen; in dat van Job stak er een storm op die hem deed inzien hoe dwaas het was te twijfelen aan Gods goedheid; bij Jona groeide er een wonderboom, etc. God gaf oplossingen, ondanks het gebrek aan vertrouwen bij deze mannen.

“Hem nu, die blijkens de kracht, welke in ons werkt, bij machte is oneindig veel meer te doen dan wij bidden of beseffen, Hem zij de heerlijkheid in de gemeente en in Christus Jezus tot in alle geslachten, van eeuwigheid tot eeuwigheid! Amen.” (Ef. 3:20)

Dit artikel is verwerkt in een boekje: Depressie (uitgave CPC). Bestelbaar op www.pastoralecounseling.org.